Sprawdź, czy krótkie absencje chorobowe dają podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi

Pracodawcy będzie ciężko wygrać ten proces. Krótkotrwałe zwolnienia lekarskie nie mogą bowiem w świetle orzecznictwa sądowego stanowić co do zasady podstawy wypowiedzenia umowy o pracę. Sąd ustali z pewnością okres absencji pracownika i skonfrontuje go z przyczyną wskazaną w piśmie wypowiadającym umowę o pracę. Jeśli jednak pracodawca ograniczył się do wskazania jako przyczyny wypowiedzenia tylko krótkotrwałych zwolnień lekarskich pracownika, stan faktyczny będzie w zasadzie bezsporny i sądowi pozostanie wyłącznie ocena zasadności wypowiedzenia, dla którego uzasadnieniem mają być tego rodzaju okoliczności.

W częściowo innych warunkach zwolnienia lekarskie jako przyczyna wypowiedzenia mogłyby obronić się przed sądem. Nieobecność pracownika w pracy z powodu choroby wskazana jako przyczyna wypowiedzenia może zostać uznana za uzasadnioną, w przypadku gdy nieobecność chorobowa jest długotrwała bądź gdy częstotliwość absencji jest na tyle duża, że dezorganizuje pracę innych pracowników.

Za zasadę należy przyjąć, że pracownik, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby, nie może i nie powinien jej świadczyć, ponieważ może to spowodować pogorszenie stanu jego zdrowia. Dlatego zgodnie z art. 92 § 1 kp za okres pierwszych 33 dni nieobecności w pracy z powodu choroby pracownik zachowuje prawo do części wynagrodzenia, a za pozostały okres niezdolności – prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Uznanie, że nawet krótkotrwałe nieobecności w pracy z powodu choroby dają podstawę do wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, skutkowałoby tym, że korzystanie ze wspomnianych świadczeń chorobowych byłoby całkowicie iluzoryczne. Dlatego też gdy pracodawca jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę wskazuje nieobecność pracownika w pracy przez okresy kilkudniowe czy nawet kilkunastodniowe, jego decyzja może zostać z łatwością podważona przed sądem przez pracownika.

Inaczej sytuacja przedstawiałaby się wówczas, gdyby okres nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby był znacznie dłuższy. Artykuł 53 § 1 kp dopuszcza bowiem rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa

W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że długotrwała choroba pracownika może być nie tylko podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, ale może zostać wskazana jako przyczyna wypowiedzenia umowy. Sąd Najwyższy w wyroku z 11 lipca 2006 r. (sygn. akt I PK 305/05,) stwierdził, że choroba pracownika trwająca przez czas porównywalny z okresem wskazanym w art. 53 kp stanowi usprawiedliwioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, gdyż zawsze powoduje niekorzystne skutki dla pracodawcy. U podstaw uprawnienia pracodawcy z art. 53 kp leży generalna myśl, że powinien on mieć możliwość rozwiązania umowy o pracę w razie przedłużającej się choroby pracownika.

Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia jest natomiast bardziej dotkliwe dla pracownika niż rozwiązanie tej umowy za wypowiedzeniem, tym samym nie ma przeszkód, aby pracodawca wybrał tę formę rozstania z pracownikiem. Stwierdzenie, czy okres korzystania przez pracownika ze zwolnienia lekarskiego uprawnia do wskazania tego faktu jako przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, należy do pracodawcy i musi uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku.

Pracodawca powinien też pamiętać, że jego decyzja może podlegać kontroli sądu przy rozpoznaniu powództwa pracownika o odszkodowanie lub uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. Ocena dopuszczalności wypowiedzenia umowy o pracę, które zarzuca pracownikowi korzystanie ze zwolnień lekarskich, może być szczególnie wnikliwa, gdy dotyczy nie jednego długotrwałego zwolnienia trwającego przez czas przewidziany w art. 53 kp, ale licznych krótszych zwolnień. W konkretnych przypadkach kilkakrotne zwolnienia lekarskie mogą więc być podstawą wypowiedzenia umowy o pracę.

Rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia byłyby jednak wówczas nie tylko same zwolnienia lekarskie pracownika, ale skutki, które one powodują dla organizacji pracy. W czasie nieobecności pracownika w pracy jego obowiązki albo nie są wykonywane, albo są wykonywane przez inne osoby, co zawsze powoduje dezorganizację pracy. Jednocześnie jednak pracodawca, który jest przedsiębiorcą, powinien organizować swoją działalność gospodarczą, biorąc pod uwagę nieuchronność nieobecności części pracowników, które są spowodowane chorobami, urlopami i innymi usprawiedliwionymi przyczynami.

Decydujące znaczenie przy ocenie dopuszczalności wypowiedzenia umowy z powodu absencji chorobowych ma to, czy nieobecność pracownika z powodu choroby jest na tyle długotrwała lub częsta, że naruszyła interesy pracodawcy ponad przeciętną miarę. Nawet przy podobnych okresach absencji chorobowej dopuszczalność wypowiedzenia umowy o pracę z tego powodu oceniać można w różny sposób – np. biorąc pod uwagę liczbę pracowników zatrudnionych w tej samej komórce organizacyjnej, co nieobecny pracownik, a tym samym możliwość zapewnienia zastępstwa.