Odszkodowanie dla pracownika w związku ze zmianą sposobu rozwiązania umowy o pracę a składki ZUS

Pracownik przedsiębiorcy został zwolniony dyscyplinarnie z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, na podstawie art. 52 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy. W wyniku mediacji między pracownikiem a przedsiębiorcą (pracodawcą) strony zawarły ugodę, w której stwierdzono, że:

• przedsiębiorca cofa oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, na co pracownik wyraża zgodę,
• strony ustalają, że rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na drodze porozumienia stron,
• pracodawca zapłaci pracownikowi ustaloną kwotę tytułem odszkodowania (wypłata odszkodowania nastąpiła).

Stanowisko przedsiębiorcy

Zdaniem przedsiębiorcy, wypłacone pracownikowi odszkodowanie na podstawie ugody i na zasadach przedstawionych w opisie stanu faktycznego stanowi element podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne i tym samym przedsiębiorca zasadnie potrącił składki z wypłaconego odszkodowania.

ZUS podzielił stanowisko przedsiębiorcy. Wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia składkowego, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Z przepisu § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia wynika, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią przychody uzyskane przez pracownika w związku z wypłatą odpraw, odszkodowań, rekompensat z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Przywołany przepis znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata np. odprawy, odszkodowania, rekompensaty pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia powinno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia nie mogą być wypłacane przez   pracodawcę w innych okolicznościach niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Wynagrodzenie (odszkodowanie) wynikające z ugody sądowej, o której wspomniano w opisie stanu faktycznego, nie ma bezpośredniego związku z rozwiązaniem stosunku pracy, ponieważ spór dotyczył zmiany sposobu rozwiązania stosunku pracy.