Umowa zlecenia a zwolnienie lekarskie zleceniobiorcy plus kalkulator wynagrodzenia z umowy zlecenia

Umowa o pracę jest instytucją normowaną przepisami Kodeksu pracy. Przyznaje pracownikowi wiele różnego rodzaju osłon dotyczących trwałości stosunku pracy oraz warunków pracy i wynagradzania. W przeciwieństwie do niej umowa zlecenia podlega regulacjom Kodeksu cywilnego, który nie uprzywilejowuje żadnej ze stron – dającego zlecenie (zleceniodawcy), ani przyjmującego zlecenie (zleceniobiorcy).

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przepisy o zleceniu stosuje się też odpowiednio do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami (art. 734 § 1, art. 750 Kodeksu cywilnego). Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. W przypadku braku obowiązującej taryfy, gdy nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 Kodeksu cywilnego).

Specyficzną cechą umowy zlecenia jest obowiązek zleceniobiorcy wykonania zlecenia (usługi), będącego przedmiotem umowy, z należytą starannością, czy starannością ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Należytą staranność zleceniobiorcy w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 Kodeksu cywilnego). Zleceniobiorca nie ma natomiast obowiązku uzyskania określonego rezultatu.

Skoro niezdolność do pracy z powodu choroby zwalnia pracownika z obowiązku wykonywania pracy, należy zastanowić się, czy z podobnym skutkiem mamy do czynienia również w przypadku umowy zlecenia.

Co zleceniodawca może zrobić w razie choroby zleceniobiorcy

Zatem niezdolność do pracy z powodu choroby może usprawiedliwiać zleceniobiorcę w przypadku, gdy nie wykonuje on zlecenia zgodnie z zawartą umową. Jednak zleceniobiorca, aby uchronić się przed zarzutem niedochowania należytej staranności, powinien podjąć – w miarę posiadanych możliwości – działania zmierzające do ograniczenia negatywnych skutków niewykonania zlecenia dla zleceniodawcy. Każdy taki przypadek należy rozpatrywać odrębnie, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, w tym konkretnego przedmiotu zlecenia i treści zawartej umowy.

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu w razie choroby i macierzyństwa, zwanemu ubezpieczeniem chorobowym, na swój wniosek (art. 11 ust. 2 ustawy systemowej. Jeżeli zleceniobiorca jest objęty ubezpieczeniem chorobowym, przysługują mu świadczenia z tego ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej.

Osobie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu (w szczególności ubezpieczonemu zleceniobiorcy), zasiłek chorobowy przysługuje w razie niezdolności do pracy z powodu choroby w czasie trwania tego ubezpieczenia chorobowego. Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:

• w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
• wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
• z powodu przebywania w: stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego lub szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;
• wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów (art. 6 ustawy zasiłkowej).

Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, z zastrzeżeniem, że jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży, powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, lub powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku (art. 11 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej).

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem (w tym zleceniobiorcy objętemu ubezpieczeniem chorobowym) stanowi – co do zasady – przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego za okres wspomnianych 12 miesięcy, przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku (art. 48 ustawy zasiłkowej).

Ubezpieczony zleceniobiorca wykonujący, w okresie orzeczonej niezdolności do pracy, pracę zarobkową (a więc również odpłatną umowę zlecenia) lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości dowodami stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne albo konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny są zaświadczenia lekarskie. Mogą je wystawiać upoważnieni przez ZUS lekarze, lekarze dentyści, felczerzy lub starsi felczerzy, po złożeniu przez te osoby oświadczenia o zobowiązaniu się do przestrzegania zasad orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków wynikających z przepisów ustawy zasiłkowej i przepisów o ochronie danych osobowych (art. 53 ust. 1 i 54 ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Zaświadczenie lekarskie jest wystawiane zgodnie ze wzorem ustalonym przez ZUS, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ten Zakład, w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez ZUS. Wystawiający zaświadczenie lekarskie przekazuje zaświadczenie lekarskie na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS (art. 55 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej).

Podsumowując, niezdolność zleceniobiorcy do pracy z powodu choroby jest okolicznością, która, zależnie od konkretnego przypadku, może ograniczać lub wyłączać jego odpowiedzialność za niewykonanie zlecenia. Jeżeli zleceniobiorca zostanie objęty, na swój dobrowolny wniosek, ubezpieczeniem chorobowym – za czas wspomnianej niezdolności przysługuje mu zasiłek chorobowy.