Od 26 kwietnia 2023 r. pracownikom wskutek nowelizacji Kodeksu pracy przyznano m.in. prawo do zwolnienia od pracy (w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego) z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika (nowy art. 1481 kp). Wszystkie wymienione przesłanki – a więc konieczność natychmiastowego opuszczenia pracy lub niestawienia się w niej z powodu choroby lub wypadku członka rodziny – muszą być spełnione łącznie. A zatem za słuszny powinniśmy postrzegać pogląd, iż wspomnianej absencji w pracy nie można planować z wyprzedzeniem.
Jak naliczać wynagrodzenie za zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej – lista płac
Pytanie:
Pracownik zatrudniony ze stałą pensją miesięczną 5.000 zł + stażowe 20% – 1.000 zł, razem 6.000 zł. Wystąpił z wnioskiem o dzień wolny z powodu działania siły wyższej w dniu 11 kwietnia 2024 r. Jak będzie wyglądało jego wynagrodzenie na liście płac? Co z kwotą dodatku stażowego ? Czy można np. zawnioskować o wolne z tytułu siły wyższej na piątek i poniedziałek ? Czy takie zwolnienie może być planowane z wyprzedzeniem?
Odpowiedź:
Przy wyliczaniu należności za zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej stosuje się reguły kalkulowania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Z tym że składniki pensji ustalane w wysokości przeciętnej obliczać należy z miesiąca, w którym przypadło wspomniane zwolnienie. Omawiana nieobecność powinna skutkować odpowiednim, proporcjonalnym pomniejszeniem dodatku stażowego, chyba że regulacje wewnątrzzakładowe przewidują rozwiązanie korzystniejsze dla pracownika w tym zakresie.
Może się jednak zdarzyć, że np. wypadek członka rodziny zdarzy się w piątek i w związku z tym pracownik nie będzie mógł stawić się w pracy zarówno w piątek, jak i w najbliższy temu dniu poniedziałek. Skorzystanie w takich okolicznościach z przywileju wynikającego z art. 1481 kp powinno zostać uznane za uzasadnione.
Przeczytaj także:
Choroba i urlop z tytułu siły wyższej w jednym miesiącu – jak obliczyć świadczenie chorobowe
Dodatek stażowy a urlop z powodu siły wyższej i urlop opiekuńczy
Za czas omawianej nieobecności w pracy przysługuje należność w wysokości połowy wynagrodzenia obliczonego według reguł kalkulowania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Z tym że składniki pensji ustalane w wysokości przeciętnej obliczyć należy z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy. Powyższe oznacza, że w celu skalkulowania przedmiotowej należności powinniśmy:
- ustalić podstawę obliczeń, przyjmując stałe i zmienne składniki płacy przysługujące pracownikowi w miesiącu, w którym korzystał on z płatnego zwolnienia z pracy (pomijamy tu m.in. te same składniki co w przypadku wynagrodzenia urlopowego),
- obliczyć stawkę godzinową ze stałych składników pensji poprzez podzielenie stałych elementów pensji przez nominalny czas pracy z miesiąca korzystania z płatnego zwolnienia od pracy,
- wyliczyć stawkę godzinową ze zmiennych składników pensji w drodze podzielenia składników o charakterze zmiennym, z miesiąca korzystania z płatnego zwolnienia od pracy, przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w tym miesiącu przez zatrudnionego,
- zsumować stałą oraz zmienną stawkę godzinową i pomnożyć otrzymaną kwotę przez 50% oraz przez liczbę godzin, w czasie których pracownik korzystał ze zwolnienia od pracy.
Jeśli wewnątrzzakładowe uregulowania płacowe nie stanowią inaczej, to zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej powinno skutkować odpowiednim, proporcjonalnym pomniejszeniem dodatku stażowego. Oczywiście dodatek ten powinien być uwzględniany w podstawie wynagrodzenia przysługującego za absencję, która wystąpiła wskutek siły wyższej.
Przykład
Pełnoetatowy pracownik pracujący w podstawowej organizacji czasu pracy (praca od poniedziałku do piątku po 8 godz.) w związku z wypadkiem samochodowym siostry skorzystał ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej 11 kwietnia. W tym dniu bowiem wspomniane zdarzenie wymagało jego natychmiastowej obecności. Była to jego jedyna kwietniowa absencja.
Jest on opłacany wyłącznie stałą pensją w wysokości 5.000 zł brutto oraz dodatkiem stażowym wynoszącym 1.000 zł. Dlatego też wyliczenie należności brutto za kwiecień powinno wyglądać następująco:
- (5.000 zł + 1.000 zł) : 168 godz. czasu nominalnego z kwietnia = 35,71 zł,
- 35,71 zł × 8 godz. nieobecności = 285,68 zł,
- 6.000 zł - 285,68 zł = 5.714,32 zł (pensja zasadnicza i dodatek za przepracowaną część miesiąca),
- 35,71 zł x 8 godz. nieobecności x 50% = 142,84 zł (należność za czas zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej),
- 5.714,32 zł + 142,84 zł = 5.857,16 zł.
Podstawa prawna:
- Art. 80, art. 1481 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.).
- § 5 ust. 1, § 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 927).
- § 6–7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).
Podobne artykuły
Zobacz również
Aktualny numer Pokaż listę wydań »
Numer 275 Maj 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej
Redaktor Portalu
Zapisz się na newsletter
