W myśl przepisów ustawy systemowej zleceniobiorcy, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, w tym z tytułu umowy zlecenia.
Kiedy nie możemy mówić o zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego
Zatrudniamy na umowę zlecenia osobę prowadzącą zajęcia dla osób starszych. Są to umowy zazwyczaj umowy jedno lub dwudniowe w każdym miesiącu. Zleceniobiorca ma powyżej 26 lat i zatrudniony jest oprócz tego na podstawie umowy o pracę u innego pracodawcy na 1/8 etatu i nie osiąga przynajmniej minimalnego wynagrodzenia (złożył nam oświadczenie na kwestionariuszu do umowy zlecenia). Wobec tego zgłaszamy zleceniobiorcę do wszystkich ubezpieczeń. Proszę o informację, jak powinniśmy postąpić, jeśli w marcu 2024 osoba ta podpisze w pierwszej połowie miesiąca umowę zlecenie z innym podmiotem (również na 2 dni i nie osiągnie minimalnego wynagrodzenia), a w drugiej połowie miesiąca będzie podpisywał umowę zlecenie u nas (na dzień i w chwili podpisywania umowy nie będzie miał zawartej innej umowy zlecenia).
W opisanej sytuacji nie można mówić o zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego. Umowy zlecenia nie „nakładają” się bowiem na siebie.
Jeżeli jednak zleceniobiorca spełnia warunki do objęcia go obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów (np. kilku umów zlecenia), jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
W pierwszej opisanej sytuacji nie można więc mówić o zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, albowiem umowy zlecenie nie „nakładają” się na siebie. Zatrudniając więc zleceniobiorcę w drugiej części miesiąca, gdzie już nie ma innej umowy zlecenie, wówczas należy uznać, że nie ma zbiegu tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Jeżeli jednak umowy, o których mowa nakładałyby się na siebie, należałoby rozstrzygnąć zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych na podstawie oświadczenia zleceniobiorcy. W przypadku, kiedy zleceniobiorca nie jest w stanie określić wysokości wynagrodzenia brutto, płatnik składek ma prawo zgłosić się do ZUS z odpowiednim wnioskiem o ustalenie zbiegu tytułu do ubezpieczeń społecznych (można uzyskać z formularza USZ, dostępnego również na portalu PUE ZUS).
Odpowiedź na wniosek potwierdzi lub też nieprawidłowości ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek przez płatnika składek. Jednak ZUS udzieli odpowiedzi dotyczącej danego okresu, jeśli będzie już dysponował wszystkimi imiennymi raportami miesięcznymi od wszystkich płatników danego ubezpieczonego za miesiąc wskazany we wniosku.
Art. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1230).