Ryczałt z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych a zasiłek chorobowy i ekwiwalent za urlop

Maciej Karpiński

Autor: Maciej Karpiński

Dodano: 18 marca 2024
Pytanie:

Czy wartość ryczałtu za użytkowanie samochodu służbowego do celów prywatnych uwzględnia się w podstawie do wyliczenia wynagrodzenia chorobowego/zasiłku chorobowego jako średnią z 12 miesięcy bez uzupełniania? Czy wlicza się go do wyliczenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy (średnia z trzech miesięcy). Ryczałt jest różny w tym okresie.

Odpowiedź:

Wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych, określona ryczałtowo, podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego (oraz innych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego). Nie dotyczy to tylko przypadku, w którym pracownik zachowuje prawo do tego świadczenia (może używać samochodu służbowego do celów prywatnych) w okresie pobierania zasiłku (świadczenia z ubezpieczenia chorobowego), zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli świadczenie to jest wypłacane (udzielane) za okres pobierania tego zasiłku (świadczenia z ubezpieczenia chorobowego).

Z komentarza eksperta Płace w firmie dowiesz się:

  • Jak ustalać podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
  • Co jest przychodem ze stosunku pracy
  • Jak oblicza się ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

Przeczytaj także:

Zwrot kosztów używania samochodu prywatnego do celów służbowych

Linia interpretacyjna dotycząca przepisów regulujących ustalanie podstawy ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy zmierza w kierunku nieuwzględniania wspomnianego ryczałtu w podstawie wymiaru tego ekwiwalentu.

Jak ustalać podstawę wymiaru zasiłku chorobowego

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jednakże w myśl art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.

Wymienione przepisy stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego (art. 47 ustawy zasiłkowej). Jak stanowi art. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej, przez wynagrodzenie należy rozumieć przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe pracownika stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, czyli przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 20 ust. 1, art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy systemowej).

Co jest przychodem ze stosunku pracy

Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

250 zł miesięcznie

dla samochodów:

a) o mocy silnika do 60 kW,

b) stanowiących pojazd elektryczny w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1083 i 1260) lub pojazd napędzany wodorem w rozumieniu art. 2 pkt 15 tej ustawy;

400 zł miesięcznie

dla samochodów innych niż wymienione w pkt 1.

W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych wyżej.Jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością określoną wyżej i odpłatnością ponoszoną przez pracownika (art. 12 ust. 1, 2a-2c ustawy o PIT).

Skoro podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi (i innych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego) stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie, czyli przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a przychodem takim jest w szczególności wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych, określona ryczałtowo, to wartość wspomnianego świadczenia podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego (oraz innych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego).

Z wyjątkiem przypadku, w którym pracownik zachowuje prawo do tego świadczenia w okresie pobierania zasiłku (świadczenia z ubezpieczenia chorobowego), zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli świadczenie to jest wypłacane za okres pobierania tego zasiłku (świadczenia z ubezpieczenia chorobowego).

Przy uwzględnianiu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego (innego świadczenia z ubezpieczenia chorobowego) wartości pieniężnej nieodpłatnego świadczenia z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych należy stosować wszystkie przepisy określające zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków ubezpieczonym będącym pracownikami, określone w art. 36–47 ustawy zasiłkowej, w tym art. 37 dotyczący uzupełniania tej podstawy. Omówione zasady odnoszą się również do ustalania podstawy wynagrodzenia za czas choroby (art. 92 § 2 kp).

Jak oblicza się ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

Zgodnie z § 14 w związku z § 6 rozporządzenia urlopowego ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:

1)             jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

2)             wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju,

3)             gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,

4)             wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

5)             ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

6)             dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

7)             wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

8)             kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

9)             nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

10)          odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,

11)          wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Jak wynika z powyższego, wśród świadczeń, których nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru ekwiwalentu za urlop nie wymieniono wprost (patrz wyżej pkt 1-11) nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych.

Z drugiej strony, wśród komentatorów przepisów tego rozporządzenia wydaje się dominować pogląd, że wartości wspomnianego świadczenia nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru ekwiwalentu za urlop. Na poparcie tego stanowiska przytaczany jest m. in. argument, że ryczałt za używanie samochodu służbowego do celów prywatnych nie jest świadczeniem na rzecz pracownika, a jedynie kwotą, od której należy naliczyć podatek dochodowy i składki ZUS.

Jakkolwiek można mieć wątpliwości co do trafności takiej argumentacji, linia interpretacyjna dotycząca przepisów rozporządzenia zmierza raczej w kierunku nieuwzględniania wspomnianego ryczałtu w podstawie wymiaru ekwiwalentu za urlop.

Podstawa prawna: 
  • Art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, art. 37, art. 41 ust. 1, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 2780).
  • Art. 20 ust. 1, art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1230).
  • Art. 12 ust. 1, 2a-2c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).
  • Art. 92 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.).
  • § 6, § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz.14 ze zm.).
Autor: Maciej Karpiński
Maciej Karpiński

Autor: Maciej Karpiński

Specjalista z zakresu prawa pracy, zarządzania pracownikami i funkcjonowania samorządu terytorialnego. Prawnik. Wykładowca na kursach kadrowo-płacowych. Jego doświadczenie zawodowe obejmuje m. in. pracę na kierowniczych stanowiskach w działach personalnych banków oraz w komórkach audytu i kontroli, w samorządzie terytorialnym.

Numer 275 Maj 2024 r.

Numer 275 Maj 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej